अन्तर्राष्ट्रिय खेल दिवस: खेल हो भविष्यको बिमा, खेलाडी हैन भने पनि खेल आवश्यक!

‘हरेक दिन खेल रोजौँ’ भन्ने नाराका साथ आज बुधबार विश्वभर अन्तर्राष्ट्रिय खेल दिवस विविध कार्यक्रमसहित मनाइँदैछ। यस दिवसको सन्दर्भमा बालबालिकाको समग्र विकासका लागि खेललाई मेरुदण्डको रूपमा स्वीकार्दै यसलाई प्रवर्धन, संरक्षण र प्राथमिकता दिन सरोकारवाला निकायहरूमाथि जोड दिइएको छ।

खेल केवल मनोरञ्जनको साधन मात्र होइन, सामाजिक समावेशीकरण, मानसिक स्वास्थ्य सुदृढीकरण र आपसी सम्बन्ध निर्माणको महत्वपूर्ण सेतु हो। विशेष गरी बालबालिकाका लागि खेलले नेतृत्व विकास, समस्या समाधान क्षमतामा वृद्धिदेखि समूहमा काम गर्ने सीपसम्मको आधार तयार पार्दछ।

संयुक्त राष्ट्रसङ्घको बालअधिकारसम्बन्धी महासन्धिको अनुच्छेद ३१ ले खेललाई प्रत्येक बालबालिकाको आधारभूत अधिकारको रूपमा मान्यता दिएको छ। शिक्षाविद्हरूका अनुसार, खेलमूलक शिक्षा पद्धतिले औपचारिक सिकाइलाई थप रोचक, समावेशी र प्रभावकारी बनाएको छ।

“बालबालिकालाई खेलबाट अलग राख्नु भनेको तिनको स्वाभाविक विकास प्रक्रियालाई अवरुद्ध गर्नु हो,” बालविकासविद् मीनाकुमारी श्रेष्ठ भन्छिन्, “स्कूलदेखि घरसम्म, सबै ठाउँमा खेलमैत्री वातावरण बनाउन आवश्यक छ।”

विशेषज्ञहरू भन्छन्— सरकारले नीतिगत तहमा खेल र बालअधिकारलाई समाहित गर्नुका साथै स्थानीय तहमा पूर्वाधार विकास गर्नुपर्छ। त्यस्तै, अभिभावकले पनि आफ्ना बालबालिकालाई मोबाइलको स्क्रिनभन्दा मैदानको माटोमा रमाउन दिनुपर्छ।आजको दिन बालमैत्री समाज निर्माणतर्फ एक महत्त्वपूर्ण स्मरण हो— खेल मात्र खेल होइन, भविष्यको आधार हो।